Về việc liều lượng thuốc kháng sinh ở bệnh nhân trưởng thành bị suy thận và gan

TRUNG TÂM Y TẾ H.CHÂU THÀNH                       CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

         KHOA DƯỢC-TTB-VTYT                                                         Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

        Số: 08/2023/TTT-TTYT                                                                     Châu Thành, ngày  06  tháng  10  năm 2023

CẬP NHẬT THÔNG TIN THUỐC

Về việc liều lượng thuốc kháng sinh ở bệnh nhân trưởng thành bị suy thận và gan

1.  Độ lọc cầu thận là gì?

Lưu lượng máu được lọc qua thận trong một đơn vị thời gian (thường tính bằng phút) được gọi là độ lọc cầu thận. Độ lọc cầu thận (GFR) là giá trị cho biết mức độ lọc chất thải ra khỏi máu của thận và là chỉ số tốt nhất giúp đánh giá chức năng hoạt động của thận. Ngoài ra trong lâm sàng dùng để đánh giá mức độ suy giảm chức năng thận và phân loại giai đoạn bệnh thận mạn.

Độ lọc cầu thận càng cao thì chứng tỏ khả năng làm việc, thải chất trong máu của thận càng tốt. Theo thời gian, độ tuổi càng cao thì độ lọc cầu thận cũng giảm và độ lọc cầu thận còn khác nhau tùy theo giới.

2. Phương pháp ước tính mức lọc cầu thận (eGFR)

Đối với phương pháp ước tính mức lọc cầu thận, có thể dùng phương pháp ước tính GFR bằng Cystacin C hoặc Creatinine. Tuy nhiên, trong hầu hết các cơ sở lâm sàng, nồng độ chất đánh dấu lọc nội sinh trong máu được sử dụng để ước tính mức lọc cầu thận (eGFR). Creatinine, được phổ biến rộng rãi và được đo thường xuyên, là chất đánh dấu nội sinh được sử dụng phổ biến nhất. Creatinin huyết thanh có đặc điểm đặc trưng: được lọc qua cầu thận, nhưng không được tái hấp thu tại ống thận; tỉ lệ nghịch với GFR. Tuy nhiên, creatinine huyết thanh bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như: tuổi, giới tính, chủng tộc, khối lượng cơ, chế độ ăn, bệnh mạn tính mắc kèm…

Creatinine là một chất được sử dụng rộng rãi và phổ biến nhất. Nó được tạo thành từ chế độ ăn giàu đạm và lượng cơ trong cơ thể. Creatinin có một số đặc điểm là được lọc tự do qua cầu thận, được tế bào ống thận bài tiết vào nước tiểu và nó cũng được bài tiết qua đường tiêu hoá.

Công thức do Cockcroft và Gault phát triển vào những năm 1970, và phương trình bốn biến được rút ra gần đây hơn từ MDRD là những phương trình được sử dụng rộng rãi nhất. Ở người trưởng thành CrCl hay GFR được tính dựa theo 3 công thức: Cockcroft-Gaut, MDRD hoặc CKD-EPI. So sánh đặc điểm của 3 công thức đó được trình bày dưới bảng sau.

* Chú ý là với những công thức này, độ thanh thải ước tính được chuẩn hóa cho 1,73 m2 là diện tích bề mặt cơ thể ở người trưởng thành nam với khoảng 1,78 m chiều cao và 70 kg cân nặng.

Phương trình Schwartz (ước tính chính xác trên bệnh nhân Nhi mắc CKD).

eGFR (ml/phút/1.73m2) = 36.2 x chiều cao (cm)/ nồng độ creatinin (µmol/ L)

= 0.413 x chiều cao (cm)/ nồng độ creatinin (mg/ dL).

Bảng tối ưu hoá chế độ liều cho người suy gan và thận (Nam 50 kg và Nữ 45 kg)

          * Lưu ý: Những loại kháng sinh không thay đổi thời gian ban thải trên bệnh nhân suy thận thì cần chỉnh liều trên bệnh nhân bệnh gan.

DUYỆT NỘI DUNG THÔNG TIN                                                                                                TỔNG HỢP THÔNG TIN

   TRƯỞNG KHOA

                          Nguyễn Hoài An                                                                                                               Thạch Văn Beo                                                            

Tài liệu tham khảo:      1. Theo tờ hướng dẫn của nhà sản xuất.

                                 2. Dược thư quốc gia 2018.      

                                                         3. The Sanford Guide to Antimicrobial Therapy 2017.

                                                         4. Hướng dẫn hiệu chỉnh liều thường dùng kháng sinh theo chức năng thận bệnh viện Bạch Mai (2021).

File đính kèm download tại đây